WebQuest
Kimi-Zinku
Process
Proceset (Process)
- Në sistemin periodik të elementeve kimike nxënësve ua tregojmë se ku ndodhet zinku dhe simbolin kimik të tij, pastaj u tregojmë se në cilin vit dhe kush e zbuloi, u tregojmë se në natyrë zinku nuk gjendet i lirë, por i lidhur në përbërjet e tij dhe se në Koren e Tokës ka rreth 0,0058% Zn në trajtë mineralesh, ku më të njohura janë: sfaleriti (ZnS), zinkiti (ZnO), smitsoniti (ZnCO3) dhe kalamina (Zn2SiO4 ∙ H2O) dhe se vendet më të pasura me xeherorë të zinkut janë: Australia, SHBA-të, Kanadaja, Rusia, Meksika, Peru, Japonia, Zimbabve, Maroku, Ballkani, Spanja dhe Suedia.
sfaleriti(ZnS) – mineral i zinkut
- vendet më të pasura me xeherore të zinkut.
- Nxënësve u tregojmë se Zinku mund të prodhohet nga sfaleriti (xeheror sulfuror), ose nga smitsoniti (xeheroro karbonat), ku xeherorët së pari bluhen, thahen dhe pasurohen me flotim. Pastaj xeherori i pasuruar futet në furra me mufëll (retortë) ku prodhohet zinku. Nëse përdoret sfaleriti, xeherori në fazën e parë oksidohet:
2ZnS + 3O2 → 2ZnO + 2SO2
Nëse si lëndë e parëpërdoret ZnCO3, xeherori në fazën e parë kalcinohet:
ZnCO3 → ZnO + CO2
Në të dy rastet fitohet oksidi i zinkut (ZnO), i cili më tej në fazën e dytë, reduktohet me koks dhe me oksid karboni(II):
ZnO + C → Zn + CO
ZnO + Co → Zn + CO2
- Vetitë e zinkut
a). Vetitë fizike : zinku është metal me ngjyrë të bardhë në të kaltërt dhe me shkëlqim metalik. Ka temperaturë të shkrirjes = 419˚C, temperaturë të valimit = 907˚C dhe dendësi ρ=7,13 g/cm3. Zinku është metal i fortë dhe plastik, në temperaturë të zakonshme është i thyeshëm, por në T=150˚C telëzohet dhe petëzohet me lehtësi.
b). Vetitë kimike : zinku është metal më aktiv se Fe, Pb, Cu, Ag dhe Au, por është më pak aktiv se Na, K, Mg, Ca dhe Al. Në takim me ajrin e lagësht, zinku formon një shtresë të karbonatit bazik të zinkut –
(ZnCO3 ∙ Zn(OH)2) që quhet “ndryshku i bardhë”, i cili mbron zinkun nga dëmtimi i mëtejshëm.
1. Në temperaturë 500˚C, zinku digjet me flakë të kaltër dhe përftohet oksidi i zinkut:
2Zn + O2 → 2ZnO
2. Zinku me nxemje vepron me squfurin dhe përftohet sulfuri i zinkut:
Zn + S → ZnS
3. Acidet e holluara dhe bazat veprojnë me zinkun duke e çliruar hidrogjenin:
Zn + 2HCl → ZnCl2 + H2
Zn + H2SO4 → ZnSO4 + H2
Zn + 2NaOH + 2H2O → Na2[Zn(OH)4] + H2
- Përbërjet e Zinkut
Në përbërjet e tij zinku është gjithmonë 2 valent. Nga përbërjet e tij më kryesore janë : oksidi i zinkut dhe hidroksidi i zinkut.
Oksidi i zinkut (ZnO), quhet edhe „e bardha e zinkut“, përftohet nga bashkimi i zinkut me oksigjen:
2Zn + O2 → 2ZnO
Oksidi i zinkut
Hidroksidi i zinkut – Zn(OH)2, ka ngjyrë të bardhë dhe fitohet prej ZnCl2 dhe NaOH:
ZnCl2 + 2NaOH → Zn(OH)2 + 2NaCl
Hidroksidi izinkut është hidroksid amfoter sepse vepron si bazë dhe si acid.
Si acid vepron kështu :
Zn(OH)2 + 2NaOH → Na2[Zn(OH)4]
acid bazë kripë
Si bazë vepron kështu :
Zn(OH)2 + 2HCl → ZnCl2 + H2O
bazë acid kripë
- Përdorimi i zinkut
Zinku përdoret për shumë qëllime në shumë degë të industrisë dhe të teknikës edhe atë për : ngjyrëra-pigmente, pllaka të shtypëshkronjave, si material ndërtimor, për galvanizimin e mjeteve me zink, zinkimin e llamarinave të hekurit, për reduktim në metalurgji, për akumulatorë, për bateri të thata etj.
The Public URL for this WebQuest:
http://zunal.com/webquest.php?w=31922
WebQuest Hits: 9,955
Save WebQuest as PDF
