Το δάσος

Δάσος και άνθρωπος

Ξυλοκόπος

Ο ξυλοκόπος ήτανεπαγγελματίας που είχε ως κύρια δουλειά την κοπή των ξύλων και τη μεταφορά τουςστον τόπο κατανάλωσης. Ήταν συνηθισμένο τότε να βλέπει κανείς φορτωμέναγαϊδούρια ή μουλάρια να κουβαλάνε ξύλα στουςδρόμους. Τα έκοβαν οι ξυλοκόποι με τις κόφτρες στο δάσος, τα έσκιζαν με τιςσφήνες και τις βαριές, τα καθάριζαν με τα τσεκούρια τους και τα μετέφεραν στηνπόλη. Εκεί τα πουλούσαν και οι αγοραστές, αν δεν είχαν τζάκι, τα έκοβαν πάλι σεμικρότερα κομμάτια με την κόφτρα ή το πριόνι, αφού τα τοποθετούσαν πάνω στην"ξυλογαϊδάρα" και τα έσκιζαν με το τσεκούρι ή τις σιδερένιες σφήνες.Μετά τα στοίβαζαν έτοιμα για τις σόμπες ή το τζάκι. Αργότερα οι έκαναν τιςίδιες δουλειές οι κορδέλες και τα αλυσοπρίονα, ενώ τη μεταφορά κάνουν τώρα ταφορτηγά αυτοκίνητα. Οι ξυλοκόποι έκοβαν επίσης ξύλα για την κατασκευή ξύλινωναντικειμένων, ειδών καθημερινής χρήσης, υλικών δόμησης των σπιτιών (στέγες,παράθυρα κλπ.).

Ο άνθρωπος συνδέθηκε με το δάσος από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης του πάνω στη γη και μάλιστα στενότατα.Το δάσος του εξασφάλισε τροφή, στέγη, προστασία, ψυχαγωγία και εργασία. Του πρόσφερε την απαραίτητη ξυλεία, τα καυσόξυλα και τα άλλα δασικά προϊόντα(καρπούς, ρετσίνι, κ.α.) για τη διαβίωση και την πρόοδό του. Επίσης το δάσος του έδωσε τις ευκαιρίες και τις δυνατότητες για κοινωνικές, θρησκευτικές,καλλιτεχνικές και άλλες εκδηλώσεις και απασχολήσεις για την πνευματική,κοινωνική και πολιτιστική του άνοδο.

Στο πέρασμα  των αιώνων, το δάσος συνεχίζει να προσφέρει και ο άνθρωπος βρίσκει τρόπους να αξιοποιεί πολύπλευρα την πολύτιμη, αστείρευτη, φυσική πηγή ζωής, προόδου και πολιτισμού. 

Η χώρα μας φημιζόταν για ταπλούσια και απέραντα δάση που είχε κατά την αρχαιότητα. Οι διάφορες όμωςκαταστροφές από ληστρικές υλοτομίες, αλόγιστες εκχερσώσεις, έντονη υπερβόσκησηκαι κυρίως από συνεχείς πυρκαγιές, είχαν σαν αποτέλεσμα την υποβάθμιση, τονπεριορισμό και την εξαφάνισή τους. Έτσι σήμερα η συνολική έκταση τωνπαραγωγικών δασικών εκτάσεων (από τα δάση που έχουμε παραγωγή ξύλου), φθάνειμόλις το 19% της συνολικής έκτασης της χώρας. Παρ΄όλα αυτά όμως από εμάςεξαρτάται τόσο η διατήρηση των υπαρχόντων δασών όσο και η αύξηση αυτών, αφού οικλιματολογικές και εδαφολογικές συνθήκες της χώρας μας ευνοούν την ανάπτυξη καιεπέκταση των δασών.

Τι είναι όμως το δάσος; ποιαείναι η αξία του και η προσφορά του στον σύγχρονο άνθρωπο; ποιες είναι οιβασικότερες λειτουργίες του;

Δάσος είναι τα δένδρα, οιθάμνοι και οι υπόλοιποι φυτικοί και ζωικοί οργανισμοί που μαζί με το έδαφος καιτο κλίμα βρίσκονται σε συνεχή επίδραση και εξάρτιση μεταξύ τους. Είναι έναςανανεώσιμος φυσικός πόρος και σπουδαίος συντελεστή οικονομικής, κοινωνικής καιπολιτιστικής ανάπτυξης. Μια πολύτιμη πηγή υγείας, αναψυχής, ομορφιάς, ζωής καιένας προστάτης του περιβάλλοντος και της άγριας ζωής.

�      Το δάσος λοιπόν είναιένα σύνολο πολυσύνθετο, με δική του ζωή και με ξεχωριστή θέση, ρόλο και σημασίαμέσα στη φύση και με τεράστιες δυνατότητες, που εάν αξιοποιηθούν κατάλληλασυμβάλλουν ουσιαστικά και σημαντικά στην οικονομική ανάπτυξη του τόπου και στηνδημιουργία καλύτερων συνθηκών ζωής.

�      Έτσι το δάσος είναιαυτό που:

�      v                Παράγει το απαραίτητο και αναντικατάστατο για την ζωή μας οξυγόνο, ενώσυγχρόνως δεσμεύει το επικίνδυνο για την ζωή διοξείδιο του άνθρακα.

�      v                Μειώνει την ένταση του φωτός και επιδρά στην σύνθεσή του, δημιουργώντας έναιδιαίτερο φωτοκλίμα.

�      v                Απορροφά και εξουδετερώνει διάφορες επιβλαβείς ουσίες.

�      v                Αμβλύνει τις ακραίες θερμοκρασίες και παρεμποδίζει το σχηματισμό δρόσου καιπάχνης.

�      v                Μειώνει την ένταση του ανέμου.

�      v                Μειώνει τους θορύβους.

�      v                Αυξάνει τις βροχές, μετατρέπει σε βροχή την υγρασία του αέρα και υγροποιεί τηνομίχλη.

�      v                Συγκρατεί το νερό της βροχής και δεν το αφήνει να πέφτει με δύναμη στο έδαφοςκαι να το διαβρώνει.

�      v                Ενισχύει τα υπόγεια νερά.

�      v                Βελτιώνει την ποιότητα του νερού ενεργώντας σαν φίλτρο.

�      v                Συγκρατεί το έδαφος και εμποδίζει την διάβρωση.

�      v                Εμποδίζει την εξάτμιση της υγρασίας του εδάφους και την αυξάνει.

�      v                Δεν εξαντλεί το έδαφος και βοηθά στην δημιουργία νέου εδάφους.  

�      v                Εξασφαλίζει τις κατάλληλες συνθήκες για την προστασία, διατροφή και διατήρησηπολλών ζωικών οργανισμών.

�      v                Παράγει σημαντικές ποσότητες βιομάζας, μας προσφέρει διάφορα δασικάπροϊόντα  και δεσμεύει ενέργεια.

�      v                Δημιουργεί ευνοϊκές συνθήκες διατήρησης διαφόρων φυτικών ειδών.

   t      Το δάσος στο νησί της  Θάσου.

�      Η συνολική προσφορά του δάσους αποκτά ιδιαίτερη σημασία για όλους εμάς που ζούμε  στο νησί της Θάσου και κινούμαστε καθημερινά μέσα ή κοντά στο δασικό περιβάλλον. Η απέραντη φυσική ομορφιά των καταπράσινων,παρ΄όλες τις καταστροφικές πυρκαγιές, βουνών του νησιού, και  σε συνδυασμό πάντα με τις πανέμορφεςδαντελωτές ακρογιαλιές, προσδίδει στην Θάσο μια ξεχωριστή αίγλη.

�      Το 60% περίπου της συνολικής έκτασης του νησιού αποτελείται από δάση και δασικές εκτάσεις από τα οποία το 63% είναι Δημοτικά (διαχειρίζονται από τον Δήμο Θάσου) και το υπόλοιπο 37% είναι Δημόσια και διαχειρίζονται από την Δασική Υπηρεσία (Δασαρχείο Θάσου).

�      Η χλωρίδα του νησιούείναι πολύ πλούσια, γιατί το νησί συνδυάζει το ήπιο κλίμα των νησιών με τοηπειρωτικό κλίμα της Β. Ελλάδος. Στα δάση και τις δασικές εκτάσεις του νησιούσυναντούμαι κυρίως δασική βλάστηση κωνοφόρων και ειδικότερα της τραχείας πεύκηςκατά πρώτο λόγο και κατά δεύτερο της λόγο μαύρης πεύκης ακολούθως. Η τραχείαπεύκη εξαπλώνεται σε αμιγείς συστάδες μέχρι το υψόμετρο των 500 μ., το οποίοστις νοτιότερες περιοχές αυξάνεται έως τα 800 μ., όπου τη συναντούμε σε μίξη μετην μαύρη Πεύκη.

�      Στο μεγαλύτερο τμήματης επιφανείας που καλύπτεται από την τραχεία Πεύκη αναπτύσσεται πλούσιαβλάστηση (υπόροφος) από θάμνους όπως ρείκι, πουρνάρι, κουμαριά, σχίνο. Επίσηςσυναντώνται διάσπαρτα και άλλα δασικά είδη όπως καστανιά, φράξος, γαύρος,καρυδιά, καστανιά, κουτσουπιά, κέδρος, ιτιά, κράταιγος κ.λ.π., ενώ στην κορυφήτου Προφήτη Ηλία μεταξύ των Δημοτικών Διαμερισμάτων Ποταμιάς και Θεολόγουυπάρχουν έλατα. Στις ρεματιές και σε υγρές τοποθεσίες συναντάμε το πλατάνι.

�      Άλλο χαρακτηριστικότης δασικής βλάστησης είναι η ύπαρξη θαμνώνων σκληρόφυλλων αείφυλλωνπλατύφυλλων, στο βόρειο & βορειοδυτικό τμήμα του νησιού, με κυρίαρχα είδητην αγριελιά, το πουρνάρι, την κουμαριά και το σχίνο, σε συνδυασμό με τουςερεικώνες, όπου κυριαρχεί το ρείκι.

�      Η ποώδης βλάστησηείναι πλούσια και συναντάμε πάρα πολλά είδη, όπως ραδίκι, γλιστρίδα,κολλιτσίδα, αγριάδα, καλάμια στις βαλτώδεις περιοχές, κ.α..

�      Θα πρέπει εδώ νααναφερθεί ότι το 21% της έκτασης του νησιού καλύπτεται από ελαιώνες , από τουςοποίους παράγεται αγνό παρθένο ελαιόλαδο αρίστης ποιότητας.

�      Η πανίδα του νησιούδεν παρουσιάζει μεγάλη ποικιλία, όπως συμβαίνει και στ� άλλα νησιά καιχαρακτηριστικό αυτής είναι η έλλειψη μεγάλων θηλαστικών όπως π.χ. λύκος,τσακάλι με αποτέλεσμα την δημιουργία ευνοϊκών συνθηκών για την ανάπτυξη τωνμικρότερων ζώων, όπως του λαγού και των κουναβιών.

�      Σημαντική είναι ηποικιλία από αρπακτικά και άλλα είδη πουλιών, όπως την νησιώτικη πέρδικα, τοορτύκι, την μπεκάτσα, το τρυγόνι και το κοτσύφι . Για την προστασία τωνθηραμάτων από το ανεξέλεγκτο κυνήγι και για τον έλεγχο των πληθυσμών έχουνκαθορισθεί  στο νησί έξι ζώνες διάβασηςτρυγονιών και ορτυκιών και δύο καταφύγια θηραμάτων.

�      Οι μεγαλύτερεςκαταστροφές του δασικού πλούτου συνέβησαν με τις πυρκαγιές που έπληξαν το νησίτα έτη 1984, 85, 89, 93, όπου αποτέφρωσαν συνολικά 252.408 στρέμματα. Η φυσικήαναγέννηση  στις παραπάνω καμένεςεκτάσεις κρίνεται ικανοποιητική ως προς την τραχεία Πεύκη, ενώ έχει σημειωθείμια υστέρηση στην αναγέννηση της μαύρης πεύκης. Η Δασική Υπηρεσία από τηνπλευρά της αφού επισημάνει τις εκτάσεις που εμφανίζουν την προαναφερόμενηυστέρηση προχωρά στην υποβοήθηση της φυσικής αναγέννησης και στην τεχνητήαναδάσωση, αναδασώνοντας έως σήμερα έκταση 5.929 στρεμμάτων  και φυτεύοντας περίπου  1.199.628 δενδρύλλια.

�      Στις καταστροφικέςεπιδράσεις θα πρέπει να προστεθεί και η αυξανόμενη ολοένα πίεση για τηνμεγιστοποίηση της ποσότητας μαρμάρου που εξορύσσεται από το υπέδαφος τουνησιού, κυρίως από δασικές εκτάσεις.

�      Παρόλη την μεγάληκαταστροφή που έχει υποστεί το δασικό οικοσύστημα αυτό αντίθετα συνεχίζει ναπαίζει το σημαντικό του οικονομικό, προστατευτικό, ρυθμιστικό και αισθητικόρόλο καλύπτοντας τις διαρκώς αυξανόμενες ανάγκες τόσο των  κατοίκων του νησιού όσο και των εποχιακών τουριστών.

�